Bezeichnung (auch Zweitetikett) für eine preislich deutlich günstigere und einfachere Linie eines Weingutes, die unter anderen Namen als der Grand Vin (Erstwein) vermarktet wird. Üblich ist dies vor allem im Bordeaux, aber der Begriff wird auch in anderen Gebieten und Ländern verwendet. Die besten Weine aus den besten Lagen werden für den Hauptwein verwendet. Die Philosophie bzw. die Kriterien sind je Châteaux recht unterschiedlich und können sich auch bei jedem Jahrgang ändern. Das sind zum Beispiel Weintrauben von Weingärten mit jüngeren Rebstöcken (etwa 10 bis 15 Jahre), Trauben aus qualitativ minderen Lagen gegenüber den Erstlagen, Chargen der Vorlese, Weine aus dem zweiten Pressvorgang und Weine aus schlechteren Fassproben. In schlechten Jahrgängen kann es vorkommen, dass auf die Produktion des Erstweins verzichtet wird, so zum Beispiel 1987 bei Château Lafleur und 1991 bei Château Cheval Blanc. Speziell in sehr guten Jahren bietet der Zweitwein oft ein wesentlich besseres Preis-Leistungs-Verhältnis, denn die Grands Vins kosten zumindest das Doppelte. Seit dem Jahre 1993 ist es zulässig, für den Zweitwein oder Drittwein die Zusatz-Bezeichnungen Château oder Domaine zu verwenden.
Die Qualität der Zweitweine kann recht unterschiedlich sein. Bei einzelnen Häusern erreicht er Spitzenklasse. So kommt der Zweitwein „Les Forts de Latour“ des Château Latour der Qualität und auch dem Preis eines Châteaux der „Deuxième Cru Classé“ sehr nahe (oben in Bildmitte). Bei anderen Produzenten wiederum sind diese Weine von sehr einfacher Qualität. In der Regel besitzen die Zweitweine weniger Aromen, Alkoholgehalt und Tannine gegenüber den Hauptweinen. Sie sind zumeist fruchtiger, weicher in der Struktur und auch wesentlich früher genussreif, das heißt weniger haltbar. Die Handschrift eines Hauses kommt aber auch im Zweitwein sehr oft voll zur Geltung und bei den Spitzen-Châteaux kann man auch beste Qualitäten erwarten.
Einige Weingüter streben eine gewisse Typizität an. Dies hat dann zur Folge, dass sogar überzählige Partien sehr guten Weines letztlich nicht vollständig in den Grand Vin eingehen, weil sich in sehr guten Jahren der Wein dann zu sehr von den anderen Jahren abheben würde. Das bedeutet, dass auch beste Qualitäten in einen Zweitwein einfließen können. Ein gutes Beispiel dafür ist das Château Léoville-Las-Cases, bei dem der Zweitwein aus guten Jahren nahezu die Qualität des Grand Vin erreicht. Für die Zweitweine gilt jedoch nicht, ungeachtet auch höchster Qualität, der bei der Bordeaux-Klassifizierung 1855 vergebene Rang. Deshalb haben sie auch einen anderen Namen, sie dürfen also nicht den Namen des Châteaux am Etikett führen.
Der Begriff Zweitwein wird auch in Italien (und anderen Ländern), aber in etwas anderer Form verwendet. In besonders prestigeträchtigen DOC-/DOCG-Bereichen wird dann ein anderer Wein aus diesem Bereich als Zweitwein bezeichnet. So gilt zum Beispiel der Rosso di Montalcino als Zweitwein des Bereiches Brunello di Montalcino. Vor allem ist die Bezeichnung aber in Frankreich populär. Viele Châteaux produzieren einen Zweitwein. Einen Drittwein gibt es zu Beispiel von Château Latour, Château Lafite-Rothschild und Château Léoville-Las-Cases. Keinen Zweitwein produzieren Château Batailley, Château Clerc Milon, Château d’Yquem, Château Latour à Pomerol¸ Château La Conseillante, Château Le Pin, Château Pétrus und Château Trotanoy. Das Château Mouton-Rothschild begann damit erst relativ spät im Jahre 1993.
Bei den meisten Weinen dieser Aufstellung handelt es sich um Zweitweine und Drittweine aus Frankreich, vor allem Bordeaux; aber es sind auch einige aus anderen Ländern angeführt:
WEINGUT bzw. ERSTWEIN | ZWEITWEIN - DRITTWEIN |
Álvaro Palacios (L’Ermita) | Finca Dofí, Les Terrasses |
Capaia | Blue Grove Hill |
Château Angélus | Le Carillon de l’Angélus |
Château Ausone | Chapelle d’Ausone |
Château Balestard La Tonnelle | Les Tourelles de Balestard |
Château Barde-Haut | Le Vallon de Barde-Haut |
Château Beauséjour Duffau-Lagarosse | La Croix de Mazerat |
Château Beau-Séjour-Bécot | La Tournelle des Moines |
Château Bélair-Monange | Les Sanges de Magdelaine |
Château Belgrave | Diane de Belgrave |
Château Berliquet | Les Ailes de Berliquet |
Château Beychevelle | Amiral de Beychevelle |
Château Bonalgue | Château Burgrave |
Château Bouscaut | Château Valoux |
Château Boyd-Cantenac | Jacques Boyd |
Château Branaire-Ducru | Château Duluc |
Château Brane-Cantenac | Baron de Brane |
Château Calon-Ségur | Château Marquis de Calon |
Château Canon | Croix Canon (früher Clos Canon) |
Château Canon-La-Gaffelière | Les Hauts de Canon La Gaffelière |
Château Cantemerle | Les Allés de Cantemerle Baron Villeneuve de Cantemerle |
Château Cantenac Brown | Brio du Château Cantenac Brown (früher Château Canuet) |
Château Carbonnieux | Château La Tour-Léognan |
Château Chasse-Spleen | L’Ermitage de Chasse-Spleen L’Oratoire de Chasse-Spleen |
Château Chauvin | La Borderie de Chauvin |
Château Cheval Blanc | Le Petit Cheval |
Château Citran | Moulins de Citran |
Château Clarke | Les Granges des Domaines Edmond de Rothschild |
Château Climens | Les Cyprés de Climens |
Château Clos de Sarpe | Charles de Sarpe |
Château Clos des Jacobins | Prieur des Jacobins |
Château Corbin-Michotte | Les Abeilles |
Château Cos d’Estournel | Les Pagodes de Cos d’Estournel |
Château Cos Labory | Le Charme Labory |
Château Couhins-Lurton | Château Cantebeau |
Château Couvent des Jacobins | Château Beau-Mayne |
Château Croizet-Bages | Alias Croizet-Bages |
Château d’Angludet | La Ferme d’Angludet |
Château Dassault | „D“ de Dassault |
Château Dauzac | La Bastide de Dauzac |
Château de Camensac | La Closerie de Camensac |
Château de Ferrand | Chateau des Grottes |
Château de Fieuzal | L’Abeille de Fieuzal |
Château de la Grave | Château La Croix de Bel-Air-Tradition |
Château de Pressac | Tour de Pressac |
Château de Sales | Château Chantalouette |
Château Desmirail | Château Fontarney oder Initial de Desmirail |
Château d’Issan | Blason d’Issan |
Château Doisy-Daëne | Château Cantegril |
Château Doisy-Dubroca | La Demoiselle de Doisy |
Château du Glana | Pavillon du Glana, Château Sirène |
Château Ducru-Beaucaillou | La Croix de Beaucaillou |
Château Duhart-Milon-Rothschild | Moulin de Duhart, Baron de Milon |
Château Durfort-Vivens | Segond de Durfort |
Château du Tertre | Les Hauts du Tertre |
Château Faugères | Haut Faugères |
Château Ferrière | Les Remparts de Ferrière |
Château Figeac | La Grange Neuve de Figeac |
Château Fleur-Cardinale | Château Bois Cardinal |
Château Fombrauge | Le Cadran de Fombrauge |
Château Fonplégade | Clos Goudichaud |
Château Fonroque | Château Cartier |
Château Fourcas-Dupré | Château Bellevue-Laffont |
Château Franc-Mayne | Les Cèdres de Franc Mayne |
Château Gazin | l’Hospitalet de Gazin |
Château Giscours | La Sirène de Giscours |
Château Gloria | Château Haut-Beychevelle-Gloria Château Peymartin |
Château Grand Corbin-Despagne | Petit Corbin-Despagne |
Château Grand-Mayne | Les Plants du Mayne |
Château Grand Ormeau | Chevalier d’Haurange |
Château Grand-Puy Ducasse | Prélude à Grand-Puy Ducasse Château Artigues-Arnaud |
Château Grand-Puy-Lacoste | Lacoste-Borie |
Château Gruaud-Larose | Sarget du Gruaud-Larose |
Château Guiraud | Le Dauphin de Chartreuse de Coutet |
Château Haut-Bages-Libéral | La Chapelle de Bages |
Château Haut-Bailly | Le Parde de Haut-Bailly |
Château Haut-Batailley | Château La Tour L’Aspic |
Château Haut-Brion | Château Bahans Haut-Brion |
Château Haut-Chaigneau | Château La Croix Chaigneau |
Château Haut-Marbuzet | McCarthy |
Château Haut-Sarpe | Chateau Vieux Sarpe |
Château Kirwan | Les Charmes de Kirwan |
Château Labégorce | Château Tour de Laroze |
Château Labégorce-Zédé | Domaine Zédé |
Château La Commanderie | Les Chemins de la Commanderie |
Château La Conseillante | Duo de Conseillante |
Château La Dominique | Saint-Paul de la Dominique |
Château Laffitte-Carcasset | Château la Vicomtesse |
Château Lafite-Rothschild | Carruades de Lafite (früher Moulin des Carruades) Pauillac de Château Lafite (Drittwein) |
Château Lafleur | Les Pensées de Lafleur |
Château Lafon-Rochet | Les Pèlerins de Lafon-Rochet Le Numéro 2 de Lafon-Rochet |
Château La Gaffelière | Clos La Gaffelière |
Château Lagrange | Les Fiefs-de-Lagrange |
Château La Grave | Domaine de Boisset Trigant |
Château La Lagune | Moulin de La Lagune |
Château La Louvière | L de La Louvière (früher Château Ludon-Pomiès-Agassac) |
Château La Mission Haut-Brion | La Chapelle de la Mission Haut-Brion |
Château Lanessan | Les Calèches de Lanessan |
Château Langoa-Barton | Lady Langoa |
Château Laniote | Chapelle de Laniote |
Château Larmande | Le Cadet de Larmande |
Château Laroque | Les Tours de Laroque |
Château Larose-Trintaudon | Larose Saint-Laurent |
Château Laroze | Lafleur Laroze |
Château Larrivet-Haut-Brion | Les Demoiselles de Larrivet-Haut-Brion |
Château Lascombes | Chevalier de Lascombes |
Château La Serre | Menuts de La Serre |
Château Latour | Les Forts de Latour Pauillac de Latour (Drittwein) |
Château La Tour Blanche | Mademoiselle de Saint Marc |
Château La Tour-Carnet | Les Douves de Carnet |
Château La Tour Figeac | L’Esquisse de La Tour Figeac |
Château La Tour-du-Pin-Figeac | Clos La Fleur Figeac |
Château La Tour-Martillac | Château La Grave-Martillac |
Château L’Eglise-Clinet | La Petite Eglise |
Château Léoville-Barton | La Réserve de Léoville-Barton |
Château Léoville-Las-Cases | Clos du Marquis Domaine de Bigarnon (Drittwein) |
Château Léoville-Poyferré | Château Moulin-Riche |
Château Le Prieuré | Château l’Olivier |
Château L’Évangile | Blason de L’Évangile |
Château Lynch-Bages | Château Haut-Bages-Avérous Echo de Lynch-Bages (ab Jahrgang 2008) |
Château Lynch-Moussas | Les Hauts de Lynch-Moussas |
Château Magdelaine | Château Saint Brice |
Château Malescot Saint-Exupéry | La Dame de Malescot |
Château Margaux | Pavillon Rouge du Château Margaux |
Château Marquis d’Alesme-Becker | Marquise d’Alesme |
Château Marquis-de-Terme | Les Gondats de Marquis-de-Terme |
Château Maucaillou | Château Cap de Haut Maucaillou |
Château Meyney | Prieur de Meyney |
Château Montrose | La Dame de Montrose |
Château Moulin-à-Vent | Moulin-de-St-Vincent |
Château Mouton-Rothschild | Le Petit Mouton |
Château Palmer | Alter Ego de Palmer (früher Réserve du Général) |
Château Pape-Clément | Le Clementin du Pape-Clément Le Prelat du Pape-Clément |
Château Patris | Filius de Château Patris |
Château Pavie-Macquin | Les Chênes de Macquin |
Château Pédesclaux | Sens de Pédesclaux (früher Lucien Pedesclaux) |
Château Petit-Village | Le Jardin de Petit-Village |
Château Phélan-Ségur | Frank Phélan |
Château Pichon-Longueville Baron | Les Tourelles de Longueville |
Château Pichon-Longueville Comtesse | Réserve de la Comtesse |
Château Pontet-Canet | Les Hauts de Pontet-Canet |
Château Pouget | Antoine Pouget (früher Château La Tour Hassac) |
Château Poujeaux | Château La Salle-de-Poujeaux |
Château Prieuré-Lichine | Château de Clairefont |
Château Rauzan-Gassies | Gassies (früher Chevalier de Rauzan-Gassies) |
Château Rauzan-Ségla | Ségla (früher Château Lamouroux) |
Château Rayas | Pignan |
Château Rieussec | Clos Labère, Carmes de Rieussec |
Château Ripeau | La Garenne de Ripeau |
Château Quinault l’Enclos | Lafleur de Quinault |
Château Quintus (vormals Château Tertre-Daugay) | Le Dragon de Quintus |
Château Saint-Pierre | Clos de Uza, Saint-Louis-le-Bosq |
Château Sansonnet | Château Lasalle |
Château Siran | S de Siran (früher Château Bellegarde) Bel Air de Siran, Château St-Jacques |
Château Smith-Haut-Lafitte | Les Hauts de Smith |
Château Sociando-Mallet | La Demoiselle de Sociando-Mallet |
Château Soutard | Les Jardins de Soutard (früher Clos de la Tonnelle) |
Château Suduiraut | Castelnau de Suduiraut |
Château Talbot | Connétable Talbot |
Château Tertre-Daugay (nun Château Quintus) | Château de Roquefort |
Château Tour Haut-Caussan | Château La Landotte |
Château Troplong-Mondot | Mondot |
Château Trotte Vieille | La Vieille Dame de Trotte Vieille |
Château Valandraud | Virginie de Valandraud |
Château Yon-Figeac | Les Roches de Yon-Figeac |
Clos Fourtet | Domaine de Martialis |
Clos Mogador | Clos Manyetes |
Domaine de Chevalier | Esprit de Chevalier |
Domaine du Vieux Télégraphe | Télégramme |
Dominio de Pingus (Pingus) | Flor de Pingus |
Dominus Estate (Dominus) | Napanook Wines |
Ferreira (Barca Velha) | Ferreirinha Reserva Especial |
Mas Martinet (Clos Martinet) | Martinet Bru |
Vega Sicilia (Unico) | Valbuena |
Vieux Château Certan | La Gravette de Certan |
Die Nutzung des Lexikons ist nicht nur zeitsparend, sondern auch äußerst komfortabel. Zudem ist die Aktualität der Informationen perfekt.
Markus J. Eser
Weinakademiker und Herausgeber „Der Weinkalender“